Ma grammaire de l'impossible - Yves Duteil

Dans ma grammaire de l’impossible,

Tous les mots pourraient s’accorder,

Des plus fragiles au plus sensibles,

Des pluriels au plus singuliers.

Je voudrais que le masculin

S’accorde avec le féminin,

Que la raison l’emporte enfin

Entre les mots du genre humain.

Que nul ne reste dans la marge

et que dans ce monde imparfait,

on conjugue autant le plus large

les droits de l’homme et leur respect.

Qu’on accorde le droit d’asile

A tous les verbes irréguliers,

A tous ces mots sans domicile,

Qui font de nous des étrangers.

Des sans espoirs, des sans recours,

Sans refuge et sans illusions,

Sans foi ni loi et sans amour

A la porte de nos maisons.

A tous les noms dont l’origine

S’est perdue dans la nuit des temps

Et dont les branches ont pris racine

Dans la terre de leurs enfants.

Qu’on efface les dictionnaires,

Les règles injustes et les accords,

Qui portent le feu et le fer

Jusqu'à l’article de la mort.

Que nos langues si différentes

Apprennent enfin à s'écouter

Et s’unissent dans la tourmente

Aux confins de l’humanité.

Pour briser les murs du silence

Dans les regards et les pensées,

Ouvrir les portes de l’enfance

A tous les vents du verbe aimer.

Dans ma grammaire de l’impossible

Où les mots seraient mesurés

Les mensonges seraient passibles

De la peine qu’ils ont causée.

Et les sentences inacceptables

Seraient frappées de nullité,

Marquées d’un sceau ineffaçable

Et bannies pour l'éternité.

Finis les écarts de langage,

Les détournements de pensée

Les mots trompeurs qui font barrage

Au chemin de la vérité.

Pour ma grammaire de l’impossible,

J’ai choisi d'écrire le meilleur

Mais sans rien occulter du pire

Ni les larmes, ni la douleur.

Et je rêve la couverture

Du grand livre de l’avenir,

Au chapitre de l’aventure

Qu’il nous reste encore à écrire.

Avec des mots qui nous inspirent

Bien au-delà des dictionnaires

Pour commencer à nous construire

Dans la langue de l’Univers.

(Merci à Bénute pour cettes paroles)

Менің мүмкін емес грамматикамда,

Барлық сөздер келісе алар еді,

Ең нәзіктен ең сезімталға дейін,

Көптік жалғаулардан ең жекешеге дейін.

Мен еркекті қалаймын

әйелдікпен келіседі,

Ақыры ақыл жеңсін

Адам баласының сөздерінің арасында.

Ешкім шетте қалмасын

және бұл кемелсіз әлемде,

біз ең кеңін біріктіреміз

адам құқықтары және оларды құрметтеу.

Біз баспана құқығын береміз

Барлық тұрақсыз етістіктерге,

Барлық үйсіз сөздерге,

Бұл бізді бөтен етеді.

Үмітсіз, шарасыз,

Баспанасыз және елессіз,

Заңсыз және махаббатсыз

Үйіміздің есігінде.

Шығу тегі барлық есімдерге

Уақыттың тұманында адасып қалдым

Ал бұтақтары тамыр жайған

Балаларының жерінде.

Сөздіктер өшірілсін,

Әділетсіз ережелер мен келісімдер,

От пен темірді көтеретіндер

Өлім бабына дейін.

Біздің тілдеріміз соншалықты әртүрлі

Соңында бір-бірін тыңдауды үйреніңіз

Ал дүрбелеңде бірігіңіз

Адамзаттың шетінде.

Тыныштық қабырғаларын бұзу үшін

Көріністе де, ойда да,

Балалық шақтың есігін ашыңыз

Сүйу етістігінің барлық желдеріне.

Менің грамматикаымда мүмкін емес

Сөздер өлшенетін жерде

Өтірік жазаланатын болады

Олар тудырған ауырсынудан.

Және қабылданбайтын сөйлемдер

жарамсыз болар еді,

Өшпейтін мөрмен белгіленген

Және мәңгілікке қуылды.

Тіл олқылығы жоқ,

Ойдың ауытқулары

Кесетін жаңылыстыратын сөздер

Ақиқат жолына.

Менің мүмкін емес грамматикасы үшін,

Мен ең жақсысын жазуды таңдадым

Бірақ ең жаманын жасырмай

Көз жасы да, ауырсыну да емес.

Ал мен мұқабаны армандаймын

Болашақтың кітапшасынан,

Шытырман оқиға тарауында

Біз әлі жазуымыз керек.

Бізді шабыттандыратын сөздермен

Сөздіктерден әлдеқайда жоғары

Бізді құруды бастау үшін

Ғаламның тілінде.

(Осы сөздер үшін Бенутке рахмет)