Сказка про царя и про чеботаря - Натан Эфрос, Пётр Ярославцев

Жили-были грозный царь

И веселый чеботарь.

Грозный царь страною правил.

Чеботарь заплатки ставил.

И жилось чеботарю

Веселее, чем царю.

Царь не ест, не спит спокойно,

У царя пиры да войны,

А сапожник в мастерской

Тянет дратву день-деньской,

Шьет, кроит и ставит латку,

А потом возьмет трехрядку,

Скажет: - Ну-ка, запоем!

-

И зальется соловьем.

В пляс пойдут его ребята -

Так, что пол трещит дощатый!

Но прослышал государь,

Как беспечен чеботарь.

Издает приказ он краткий:

"Запрещаем класть заплатки

На башмак и на сапог.

Нарушителей - в острог!"

У царя и власть и сила.

Чеботарь припрятал шило,

Дратву, нож и молоток,

Мастерскую - на замок

И сидит себе на рынке,

Чистит публике ботинки.

До того натрет башмак,

Что блестит он, точно лак.

Царь узнал про эту чистку,

Пишет новую записку:

"С пары чищеных сапог

Троекратный брать налог!"

Чеботарь опять без дела,

Ждать работы надоело,

Взял он в руки два ведра

Да к реке пошел с утра.

Стал он в жаркую погоду

Продавать речную воду:

- Подходи, народ, сюда,

Вот холодная вода!

За копейку выпьешь кружку,

А полкружки за полушку!

Поступил к царю донос:

- Появился водонос.

Воду носит он народу,

А верней, мутит он воду!

Бородою царь потряс

И велел писать приказ:

"Запрещается народу

Пить в жару сырую воду!"

Сел на камень водонос,

Загрустил, повесил нос,

И жена и дети босы...

- Не пойти ли мне в матросы?

Я и ловок, и силен,

И смекалкой наделен.

Входит он в контору флота,

Говорит: - Служить охота,

То есть плавать по морям -

Нынче здесь, а завтра там!

Видят - парень он здоровый,

Рост приличный, двухметровый.

Взяли малого во флот.

Вот однажды царь плывет

На своей на царской яхте,

А моряк стоит на вахте.

Вдруг поднялся ураган.

Смыты с борта капитан,

И помощник, и матросы.

Гонит яхту на утесы...

Так и есть!

Раздался треск,

А потом зловещий плеск.

Где пробоина?

У носа.

Боцман требует матроса:

- Надо, брат, заплату класть,

Чтобы судну не пропасть!

Говорит матрос: - Положим!

Положить заплату можем,

Но простите: ваша власть

Не велит заплаты класть!..

Царь выходит из каюты,

Непричесанный, разутый.

По колено борода,

По колено и вода.

Подзывает он матроса,

Все того же водоноса.

Молит жалобно: - Нырни

Да пробоину заткни!

Награжу тебя чинами,

Галунами, орденами,

Сколько ты воды хлебнешь,

Столько чести наживешь.

За глоток воды студеной -

По медали золоченой!

А матрос царю в ответ:

- Воду пить приказа нет.

Не велели вы народу

Пить в жару сырую воду!

Ну да ладно.

Я нырну.

Не идти же нам ко дну...

Только вы уж извините -

Все приказы отмените,

Или каждый ваш приказ

Обернется против вас!

Ертеде бір айбатты патша болыпты

Және көңілді чеботарий.

Елді сұмдық патша биледі.

Чеботар патчтарды қойды.

Ал чеботару өмір сүрді

Патшадан да көңілді.

Патша тамақ ішпейді, тыныш ұйықтамайды,

Патшаның тойлары мен соғыстары бар,

Шеберханада етікші

Күнделікті ұрыс тартады,

Тігеді, кеседі және патч қояды,

Содан кейін үш қатарды алыңыз,

Ол: - Ал, ішейік!

-

Және бұлбұлмен толтырыңыз.

Оның жігіттері билейді -

Еден тақтайшаны жарып жіберуі үшін!

Бірақ егемен естіді

Қызметкер қандай бейқам.

Ол қысқа бұйрық шығарады:

«Жамауды қоюға тыйым салынады

Аяқ киім мен етікте.

Тәртіп бұзушылар – түрмеде!»

Патшаның күші мен күші бар.

Чеботар тығылды,

Тартпа, пышақ және балға,

Шеберхана - құлыпқа дейін

Ал базарда отырады

Халықтың аяқ киімін тазартады.

Оған дейін аяқ киімді ысқылаңыз,

Ол лак сияқты жарқырайды.

Патша бұл тазарту туралы білді,

Жаңа жазба жазады:

«Жылтыратылған етіктен

Үш есе салық!"

Чеботар қайтадан жұмыс істемейді

Жұмыс күтуден шаршадым

Ол қолына екі шелек алды

Иә, мен таңертең өзенге бардым.

Ол ыстық ауа-райында болды

Өзен суын сату:

Мұнда келіңіздер, адамдар

Міне салқын су!

Бір тиынға шыныаяқ ішесің,

Ал жартысы үшін жарты шеңбер!

Патшаға айып тағылды:

- Су тасығыш бар.

Ол адамдарға су тасиды,

Дәлірек айтқанда, ол суды лайлайды!

Патша сақалын шайқады

Және ол бұйрық жазуды бұйырды:

«Халыққа тыйым салынған

Ыстықта шикі су іш!»

Су тасушы тасқа отырды,

Қайғылы, мұрнын іліп қойды,

Ал әйелі мен балалары жалаң аяқ...

- Мен теңізшілерге баруым керек пе?

Мен ақылды және күштімін

Әрі тапқырлықпен дарынды.

Ол флоттың кеңсесіне кіреді,

Ол былай дейді: - Аңшылыққа қызмет ету,

Яғни, теңіздерде жүзу -

Бүгін мұнда, ертең сонда!

Олар көреді - ол сау жігіт,

Жақсы өсу, екі метр.

Олар флотқа кішкентайын алды.

Бір күні патша жүзіп келеді

Менің корольдік яхтамда,

Ал матрос күзетте.

Кенет дауыл көтерілді.

Капитанды жуып тастады

Және көмекші және матростар.

Яхтаны жартастарға апарады...

Дәл солай!

Жарық болды

Содан кейін қорқынышты шашырау.

Шұңқыр қайда?

Мұрында.

Ботсвенге теңізші қажет:

– Жамау керек, ағайын,

Кеме құлап қалмауы үшін!

Теңізші: - Қойайық!

Біз төлей аламыз

Бірақ кешіріңіз: сіздің күшіңіз

Ол жамау салуды бұйырмайды! ..

Король кабинадан шығады

Тарылмаған, шешінбеген.

тізеге дейін жеткен сақал,

Тізе терең және су.

Ол теңізшіні шақырады

Барлығы бірдей су тасымалдағыш.

Ызаланып дұға ету: - Сүңгу

Шұңқырды жап!

Мен сені дәрежелермен марапаттаймын

Галлондар, тапсырыстар,

Сіз қанша су ішесіз

Сіз көп құрметке ие боласыз.

Бір жұтым суық су үшін -

Алтын медаль!

Теңізші патшаға былай деп жауап берді:

– Су ішуге бұйрық жоқ.

Сен халыққа айтпадың

Ыстықта шикі суды ішіңіз!

Бәрібір.

Мен суға түсемін.

Біздің түбімізге түспе...

Тек кешіріңіз...

Барлық тапсырыстардан бас тарту

Немесе сіздің әрбір тапсырысыңыз

Саған қарсы шығады!